11.sınıf bağıl hareket, nehir problemleri. Yüzücünün suya ve yere göre hızı, karşı kıyıya çıkma süresi ve yatayda aldığı yol notları.
Suya göre hız
Yüzücünün akıntıdan bağımsız kendi hızıdır. Akıntının olmadığı andaki yüzme hızı.
Yere göre hız
Yüzücünün suya göre hızı ile akıntı hızının bileşkesidir. Uç uca ekleme yöntemiyle iki hız vektörel toplanır.
Yüzücünün suya göre hızı : vs
Akıntı hızı : va
Yüzücünün yere göre hızı vyer, olmak üzere;
Akıntı ve yüzücü hızı paralel iken,
Akıntı ve yüzücü hızı birbirine dik iken,
vektörel toplama işlemi yapılır.
Karşı kıyıda çıktığı noktayı bulma
Yüzücünün karşı kıyıda vardığı nokta yere göre hızının doğrultusundadır.
Soruda suya göre hız verilmiş ise öncelikle yere göre hız bulunur ve yere göre hızın doğrultusunda bulunan karşı nokta çıkış noktasıdır.
Yüzücü akıntının olmadığı durumda K noktasında kıyıya çıkacaktır.
Akıntı varsa yere göz hız doğrultusunda L noktasında kıyıya çıkar.
Akıntıya paralel yüzen yüzücü
Bu durumda yüzücü sadece suya göre yatay hıza sahiptir.
x : aldığı yol,
v : yüzücünün yere göre hızı,
t : yüzme süresi olmak üzere
x = v.t formülünden yüzücünün aldığı yol bulunur.
Yüzücünün aldığı yol
Yüzücü ve akıntı aynı yönde iken;
Yüzücü ve akıntı ters yönde iken;
v : yüzücünün suya göre hızı
va : akıntı hızı
Akıntıyı dik yüzen yüzücü
Bu durumda yüzücü sadece suya göre düşey hıza sahiptir.
Yüzücünün karşı kıyıya çıkma süresi
Yüzücünün aldığı yol
Yüzücü suya göre yatay hıza sahip değildir. Akıntı hızı nedeniyle yatayda yol alır.
Yüzücü akıntının olmadığı durumda O noktasında karşıya çıkar, şekilde gösterilen yönde akıntı varsa K noktasına varacaktır. Alınan yol |OK| = x denilirse;
İki boyutlu hareket
Yüzücünün suya göre hem düşey hem de yatay hız bileşeni varsa, yani suya göre hızı yatayla 0o ile 90o arası açı yapıyorsa aşağıdaki formüllerle çıkış süresi ve aldığı yol bulunur.
Öncelikle yüzücünün suya göre hızının yatay ve düşey bileşenleri bulunur.
Yüzücünün karşı kıyıya çıkma süresi
Karşı kıyıya çıkma süresi her zaman suya göre düşey hıza bağlıdır. Akıntı hızı bu süreyi etkilemez.
Yüzücünün aldığı yol
Akıntı hızı va ile suya göre yatay hız vx aynı yönde ise;
Akıntı ile suya göre yatay hız ters yönde ise;