9.sınıf fizik, fiziksel büyüklüklerin sınıflandırılması konu anlatımı, temel büyüklükler, türetilmiş büyüklük, skaler ve vektörel büyüklükler ders notları.
Fiziksel büyüklük
Ölçme sonucunda sayısal olarak ifade edilebilen değerlerdir.
Fiziksel nicelik de denir.
Fiziksel büyüklüklerin sınıflandırılması temel ve türemiş ile vektörel ve skaler büyüklükler olarak yapılır.
Temel büyüklükler
Başka bir fiziksel büyüklük kullanılmadan, tek başına ifade edilen büyüklüklerdir.
7 adet temel büyüklük bulunmaktadır.
Kütle, ışık şiddeti, sıcaklık, akım şiddeti, madde miktarı, uzunluk ve zaman temel büyüklüktür.
Türetilmiş büyüklükler
Birden fazla büyüklük kullanılarak ifade edilen büyüklüklerdir.
Birimler matematiksel ifadeler içerir. (örnek: m/s, N.m, m2)
Kuvvet, hız, ivme, enerji, güç, alan, hacim gibi büyüklükler türetilmiş büyüklüktür.
Skaler büyüklükler
Sadece sayı ve birim ile ifade edilebilen büyüklüklerdir.
Sürat, alınan yol, enerji, güç, kütle, hacim, özkütle, uzunluk, zaman ve sıcaklık örnek verilebilir.
Temel büyüklüklerin tümü skaler büyüklüktür.
Vektörel büyüklükler
Sayı ve birim yanında yön ile ifade edilen büyüklüklerdir.
Hız, yer değiştirme, ivme, kuvvet, ağırlık, tork, itme, momentum, elektrik alanı ve manyetik alan örnek verilebilir.
Vektörler, yönlendirilmiş doğru parçası ile gösterilir.
Bir vektörde başlangıç noktası, doğrultu, yön ve şiddet bulunur
Vektörel bir büyüklük üzerinde bir ok işareti ile gösterilir.
Eşit vektörler :
Yönü, doğrultusu ve şiddeti eşit olan vektörlerdir.
Yukarıdaki şekilde A ve B vektörleri büyüklükleri eşit ve 1 birimdir ve aynı yönde iki vektördür.
Zıt vektörler :
Doğrultusu ve şiddeti aynı, yönü zıt vektörlerdir.
Yukarıdaki şekilde A ve B vektörleri büyüklükleri eşit ve 1 birimdir ancak zıt yönde iki vektördür.
Vektörlerin taşınması :
Vektörlerin doğrultusu, yönü ve şiddeti aynı kalacak şekilde yeri değiştirilebilir. (Paralel taşınabilir)
Taşıma sonucu sadece başlangıç noktası değişir.
Vektörlerin toplanması :
Vektörler aynı yönlü ise büyüklükleri toplamı, zıt yönlü ise büyüklükleri farkı bileşke vektörü verir.
Bileşke vektör R ile gösterilir.
K cismine etki eden kuvvetler aynı yönlü olduğu için;
R = 6 + 4 = 10 N bulunur.
L cismine etki eden kuvvetler zıt yönlü olduğu için;
R = 6 – 4 = 2 N bulunur.
