10 Nisan 2019 tarihinde ilk kez bir kara deliğin fotoğrafı çekildi. Fotoğrafı çekilen süper kütleli kara delik Messier 87 (M87) Galaksisi’nin merkezinde yer alıyor ve Dünya’dan yaklaşık 52 milyon ışık yılı uzaklıkta.
Peki bu kara delik fotoğrafı nasıl çekildi veya oluşturuldu ? Kısaca değinmek gerekirse;
Bilim insanları, kara delik fotoğrafını oluşturmak için çoklu teleskop ağı kullandı, dünyanın farklı yerlerinde konumlandırılmış teleskoplar aynı anda kara deliğe yönlendirildi. Bu teleskoplar atomik saat kullanılarak aynı anda ve 4 gece boyunca kara deliği görüntülediler ve kara delikten gelen görüntüleri kaydettiler. Elde edilen büyük boyutlardaki çoklu veriler süper bilgisayarlarla işlenerek, birleştirilip videodaki görüntü oluşturuldu.
Kara deliklerin kütlesi çok büyüktür ve bundan dolayı devasa kütle çekimine sahiptir. Bu kütle çekimi kara deliğin çevresindeki her şeyi ışık dahil kendine çekmesine sebep olur. Işık da kara delikten kurtulamadığı için kara delik görünmez hale gelir. Kara delikleri ancak çevresinde oluşturduğu etkilerle saptayabiliriz.
Kara delik nedir?
Astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, büyük kütleli bir gök cismidir. Kara delik, uzayda belirli nitelikteki maddeKara delik; astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, büyük kütleli bir gök cismidir. Kara delik, uzayda belirli nitelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir de denilebilir. Bu tür nesneler ışık yaymadıklarından kara olarak nitelenirler. Kara deliklerin “tekillik”leri nedeniyle, üç boyutlu olmadıkları, sıfır hacimli oldukları kabul edilir. Kara deliklerin içinde ise zamanın yavaş aktığı veya akmadığı tahmin edilmektedir. Kara delikler Einstein’ın genel görelilik kuramıyla tanımlanmışlardır. Doğrudan gözlemlenememekle birlikte, çeşitli dalga boylarını kullanan dolaylı gözlem teknikleri sayesinde keşfedilmişlerdir. Bu teknikler aynı zamanda çevrelerinde sürüklenen oluşumların da incelenme olanağını sağlamıştır. Örneğin, bir kara deliğin potansiyel kuyusunun (uzay-zaman kavisi) çok derin olması nedeniyle yakın çevresinde oluşacak yığılma diskinin üzerine düşen maddeler diskin çok yüksek sıcaklıklara erişmesine neden olacak, bu da diskin (ve dolaylı olarak kara deliğin) yayılan x-ışınları sayesinde saptanmasını sağlayacaktır. Günümüzde, kara deliklerin varlığı, ilgili bilimsel topluluğun (astrofizikçiler ve kuramsal fizikçilerden oluşan) hemen hemen tüm bireyleri tarafından onaylanarak kesinlik kazanmış durumdadır.
tr.wikipedia.org/wiki/Kara_delik
