TYT fizik hareket çeşitleri, yer değiştirme, alınan yol, hız, sürat ve ivme kavramları ders notları.
Hareket
Bir cismin seçilen bir noktaya göre zamanla yer değiştirmesine hareket denir.
Öteleme hareketi
Bir cismin bir yerden başka bir yere belirli bir doğrultu ve yönde yaptığı kayma hareketine öteleme hareketi denir.
Örnek: Bir aracın doğrusal bir yolda ilerlemesi.
Dönme hareketi
Bir cismin bir nokta etrafında dairesel bir yörüngede hareketine dönme hareketi denir.
Örnek: Viraj dönen bir araç
Titreşim hareketi
Bir cismin bir nokta etrafında gidip gelme hareketine titreşim hareketi denir.
Örnek: İp sarkaçları, yaylar
Yer değiştirme
Bir hareketlinin ilk konumu ile son konumu arasındaki yönlü uzaklığa yer değiştirme denir.
Vektörel bir büyüklüktür,
ΔX ile gösterilir.
Birimi metre (m) dir.
Yer değiştirme başlangıç noktasıyla bitiş noktası arasındaki en kısa mesafedir.
Örnek:
A noktasından harekete başlayan bir cisim, B noktasından geçerek C noktasında duruyor. Buna göre yer değiştirme kaç m dir?
Yer değiştirmesi 8 metredir.
Alınan yol
Bir hareketlinin izlediği yörüngenin tüm uzunluğuna alınan yol denir.
Skaler bir büyüklüktür,
x ile gösterilir.
Birimi metre (m) dir.
Örnek :
A noktasından harekete başlayan bir cisim, B noktasından geçerek C noktasında duruyor. Buna göre alınan yol kaç m dir?
Cisim ABC yörüngesini izlemiştir. İzlediği yörüngenin uzunluğu;
Alınan yol = 6 + 10 = 16 m dir.
Hız
Bir hareketlinin birim zamandaki yer değiştirmesine hız denir.
Vektörel bir büyüklüktür.
v sembolü ile gösterilir.
Birimi m/s dir.
Ortalama hız
Bir cismin doğrusal yörüngedeki toplam yer değiştirmesinin, toplam zamana oranına ortalama hız denir.
Örnek:
Bir otomobil aynı yönde 2 saatte 30 km ve daha sonra 3 saatte 90 km yer değiştiriyor. Buna göre otomobilin ortalama hızı kaç km/h dir?
Toplam yer değiştirme = 30 + 90 = 120 km
Toplam zaman = 2 + 3 = 5 saat
ortalama hız = 120 / 5 = 24 km/h
Sürat
Bir hareketlinin birim zamanda aldığı yola sürat denir
Skaler bir büyülüktür.
Birimi m/s dir.
Örnek:
A noktasından harekete başlayan bir cisim, B noktasından geçerek 2 saniyede C noktasında duruyor. Buna göre cismin ızı ve sürati kaç m/s dir?
hız = 8/2 = 4 m/s
sürat = 16/2 = 8 m/s
İvme
Birim zamanda hız değişimine ivme denir.
a ile gösterilir.
Vektörel büyüklüktür.
Birimi m/s2 dir.
